Các trường hợp chống chỉ định khi dùng collagen – cảnh báo từ bác sĩ da liễu

Không phải ai cũng có thể uống collagen! Bài viết của Dr. Mã Sơn sẽ chia sẻ những bệnh không nên uống collagen, giúp bạn đảm bảo an toàn, tránh tác dụng phụ và hiểu rõ cách dùng đúng để đạt hiệu quả thật sự.

1. Collagen – “protein vàng” của cơ thể

Collagen chiếm đến 90% lượng protein cấu trúc của cơ thể, giúp duy trì độ đàn hồi cho da, tóc và xương khớp. Tuy nhiên không phải ai cũng có thể sử dụng collagen. Việc bổ sung sai cách có thể ảnh hưởng đến quá trình phát triển tự nhiên của cơ thể và gây phản ứng không mong muốn nếu bạn mắc bệnh lý nền.

2. Tác dụng của collagen đối với cơ thể

Collagen giúp cải thiện độ đàn hồi, hỗ trợ phục hồi mô tổn thương, giảm nếp nhăn và khô da. Nhưng tác dụng của collagen đối với cơ thể chỉ đạt tối đa khi tiêu hóa và hấp thu tốt. Với người bệnh mạn tính, việc bổ sung cần được bác sĩ hoặc chuyên viên y tế giám sát [Harvard Health, 2024].

Xem thêm: Uống collagen có tác dụng gì? Giải mã vai trò thật sự của collagen đối với làn da và sức khỏe

3. Người bị viêm loét dạ dày là nhóm cần thận trọng

Theo các chuyên gia tiêu hóa và da liễu, người bị viêm loét dạ dày cần đặc biệt thận trọng khi uống collagen, vì đây là nhóm có nguy cơ kích ứng niêm mạc dạ dày cao hơn so với người bình thường.

1. Collagen có thể kích thích tiết acid dạ dày

Một số dạng collagen peptide hoặc collagen thủy phân khi vào cơ thể có thể kích thích tiết acid dịch vị, đặc biệt nếu uống khi bụng đói. Điều này khiến tình trạng viêm loét hoặc đau dạ dày trở nên nghiêm trọng hơn, gây cảm giác nóng rát, đầy hơi hoặc buồn nôn.

2. Độ axit dạ dày có thể phá hủy collagen

Theo Mayo Clinic (2024), môi trường acid cao trong dạ dày có thể phân hủy cấu trúc amino acid của collagen, khiến hiệu quả hấp thu giảm đáng kể. Do đó, người có bệnh lý dạ dày nên chọn collagen dễ hấp thu (dạng peptide) hoặc uống sau bữa ăn 30 phút để giảm kích ứng và tăng khả năng hấp thu.

3. Khi nào người bị viêm loét dạ dày có thể bổ sung collagen?

Nếu bạn đang điều trị viêm loét hoặc viêm xung huyết dạ dày, không nên uống collagen trong giai đoạn cấp. Sau khi bệnh ổn định, có thể bổ sung lại collagen theo hướng dẫn của bác sĩ, ưu tiên collagen thủy phân phân tử nhỏ để dễ tiêu hóa và giảm kích ứng.

4. Người có bệnh thận hoặc áp lực nội cầu thận cao

Theo Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ (NIH, 2023), những người bị bệnh thận hoặc có áp lực nội cầu thận cao nên hạn chế sử dụng collagen liều cao, bởi việc bổ sung protein quá mức có thể làm tăng gánh nặng cho thận.

1. Collagen có thể làm tăng áp lực nội cầu thận

Khi bổ sung collagen liều cao, lượng protein và các acid amin sẽ được chuyển hóa qua thận. Điều này làm tăng áp lực nội cầu thận, khiến chức năng lọc máu bị quá tải. Với người đang mắc suy thận hoặc viêm cầu thận, việc uống collagen không đúng cách có thể làm nặng thêm tình trạng phù nề, mệt mỏi và tăng creatinine máu.

2. Collagen có thể ảnh hưởng đến chức năng lọc của thận

Thận là cơ quan chịu trách nhiệm đào thải chất cặn và điều hòa dịch trong cơ thể. Khi bổ sung collagen vượt nhu cầu, các chuỗi peptide không được hấp thu hết có thể tạo gánh nặng chuyển hóa, ảnh hưởng đến khả năng lọc máu.

3. Người bệnh thận nên uống collagen như thế nào cho an toàn?

Nếu bạn bị suy thận nhẹ hoặc áp lực nội cầu thận cao, không nên tự ý bổ sung collagen. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa thận trước khi dùng, và chỉ nên lựa chọn:

• Collagen peptide phân tử nhỏ, dễ tiêu hóa.
• Liều thấp (2.5–5g/ngày) để tránh quá tải protein.
• Uống nhiều nước (2L/ngày) để hỗ trợ thận đào thải chất dư thừa.

Lời khuyên từ chuyên gia:

• Không dùng collagen liều cao nếu bạn đang điều trị bệnh thận.
• Theo dõi chỉ số creatinine, ure định kỳ khi sử dụng thực phẩm chứa protein.
• Tham khảo bác sĩ trước khi bổ sung, đặc biệt nếu đang dùng thuốc lợi tiểu hoặc thuốc huyết áp.

5. Người bị rối loạn chuyển hóa protein

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO, 2023), những người mắc rối loạn chuyển hóa protein cần hạn chế hoặc tránh uống collagen, vì collagen là một dạng protein có nguồn gốc động vật hoặc thủy phân peptide, có thể gây tích tụ độc chất trong cơ thể nếu quá trình chuyển hóa bị rối loạn.

1. Collagen có thể làm tăng gánh nặng cho gan

Người bị rối loạn chuyển hóa protein thường có chức năng gan suy giảm, dẫn đến khả năng chuyển hóa và đào thải amino acid kém hiệu quả. Việc bổ sung collagen liều cao có thể làm tăng gánh nặng cho gan, gây tích tụ các sản phẩm trung gian độc hại, dẫn đến mệt mỏi, buồn nôn hoặc tổn thương tế bào gan.

2. Nguy cơ ảnh hưởng đến hệ thần kinh và trao đổi chất

Khi chuyển hóa protein không hoàn chỉnh, các sản phẩm trung gian có thể tác động đến hệ thần kinh trung ương, gây đau đầu, mất ngủ hoặc chóng mặt nhẹ. Ngoài ra, collagen dư thừa có thể làm rối loạn trao đổi chất, khiến cơ thể mất cân bằng năng lượng và khó hấp thu các vi chất khác.

3. Lời khuyên cho người mắc rối loạn chuyển hóa protein

Không tự ý bổ sung collagen khi chưa có chỉ định y khoa.

Nếu muốn cải thiện da, nên ưu tiên chế độ ăn giàu vitamin C, E và omega-3 thay vì dùng collagen dạng uống.

Tham khảo bác sĩ chuyên khoa dinh dưỡng hoặc gan mật để được tư vấn loại thực phẩm phù hợp.

6. Phụ nữ đang mang thai hoặc cho con bú

Theo các chuyên gia dinh dưỡng và bác sĩ sản khoa, phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú là nhóm cần thận trọng khi sử dụng thực phẩm bổ sung, bao gồm cả collagen. Trong giai đoạn này, cơ thể có nhiều thay đổi nội tiết và chuyển hóa, nên việc tự ý uống collagen có thể ảnh hưởng đến thai nhi hoặc quá trình tiết sữa.

1. Collagen có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi

Theo Harvard Health (2024), chưa có đủ nghiên cứu lâm sàng quy mô lớn chứng minh độ an toàn tuyệt đối của việc bổ sung collagen trong thai kỳ. Một số sản phẩm collagen không rõ nguồn gốc có thể chứa kim loại nặng hoặc tạp chất từ hải sản, gây nguy cơ ảnh hưởng đến sự phát triển não và gan của thai nhi.

2. Nguy cơ rối loạn hấp thu trong giai đoạn cho con bú

Trong thời kỳ cho con bú, hormone prolactin và oxytocin hoạt động mạnh, khiến hệ tiêu hóa và hấp thu dinh dưỡng thay đổi. Nếu uống collagen liều cao, cơ thể mẹ có thể bị rối loạn hấp thu protein, dẫn đến đầy hơi, tiêu chảy nhẹ hoặc ảnh hưởng đến chất lượng sữa mẹ.

3. Lời khuyên từ bác sĩ sản khoa

Không tự ý uống collagen khi đang mang thai hoặc cho con bú.

Nếu muốn cải thiện da, tóc, móng trong giai đoạn này, hãy ưu tiên thực phẩm tự nhiên như cá hồi, trứng, đậu nành và trái cây giàu vitamin C.

Tham khảo ý kiến bác sĩ sản khoa để được hướng dẫn về liều lượng và loại collagen phù hợp nếu thật sự cần thiết.

7. Người bị dị ứng với collagen động vật hoặc cá biển

Theo Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA, 2024), những người có tiền sử dị ứng hải sản hoặc protein động vật nên thận trọng khi sử dụng collagen có nguồn gốc từ cá biển hoặc da heo. Nguyên nhân là do các loại collagen này chứa protein lạ, có thể kích hoạt phản ứng dị ứng ở người nhạy cảm.

1. Collagen từ cá biển dễ gây dị ứng ở người mẫn cảm với hải sản

Các sản phẩm collagen thủy phân từ cá biển sâu thường chứa peptide và protein đặc trưng của loài cá, dễ kích ứng với người dị ứng hải sản. Biểu hiện có thể bao gồm:

Mẩn ngứa, nổi mề đay hoặc sưng đỏ vùng mặt.

Ngứa họng, khó thở, buồn nôn trong trường hợp nặng.

2. Collagen từ da heo cũng có thể gây phản ứng dị ứng

Một số sản phẩm collagen động vật (từ da heo hoặc bò) có thể chứa protein lạ hoặc enzyme xử lý chưa tinh khiết, dẫn đến dị ứng hoặc kích ứng nhẹ trên da. Ngoài ra, người ăn chay hoặc theo tôn giáo hạn chế thịt heo, bò cũng nên tránh các dạng collagen này.

3. Giải pháp cho người dễ dị ứng nhưng vẫn muốn bổ sung collagen

Chọn collagen thực vật (vegan collagen booster) – chứa vitamin C, kẽm, lysine, proline giúp kích thích tổng hợp collagen tự nhiên.

Thử nghiệm trước khi dùng: bôi thử sản phẩm lên da hoặc uống ½ liều trong 2–3 ngày để theo dõi phản ứng.

Tham khảo ý kiến bác sĩ da liễu hoặc dị ứng miễn dịch học trước khi sử dụng.

8. Người đang sử dụng thuốc điều trị đặc biệt

Theo Hiệp hội Da liễu Hoa Kỳ – AAD (2024), những người đang dùng thuốc điều trị đặc biệt, chẳng hạn như thuốc chống đông máu (warfarin, aspirin) hoặc thuốc kháng viêm (NSAIDs, corticosteroid), cần rất thận trọng khi bổ sung collagen. Nguyên nhân là collagen có thể ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa hoặc làm thay đổi hiệu quả của thuốc trong cơ thể.

1. Collagen có thể ảnh hưởng đến thuốc chống đông máu

Một số loại collagen peptide hoặc collagen thủy phân từ động vật biển chứa acid amin và peptide hoạt tính sinh học có khả năng tác động đến quá trình đông máu. Khi kết hợp với thuốc chống đông như warfarin, heparin hoặc aspirin, collagen có thể làm thay đổi nồng độ máu, khiến nguy cơ chảy máu hoặc tụ máu tăng cao.

2. Collagen có thể làm giảm hiệu quả của thuốc kháng viêm

Một số nghiên cứu cho thấy, collagen dạng uống có thể cạnh tranh hấp thu với thuốc kháng viêm non-steroid (NSAIDs) hoặc corticosteroid, làm giảm tốc độ hấp thu thuốc và ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị viêm khớp, đau cơ hoặc bệnh tự miễn.

3. Khi nào người đang điều trị bệnh có thể uống collagen?

Nếu bạn đang dùng thuốc điều trị dài hạn, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ điều trị hoặc dược sĩ lâm sàng trước khi bổ sung collagen. Một số khuyến nghị an toàn gồm:

• Không uống collagen cùng thời điểm với thuốc, nên cách ít nhất 2–3 giờ.
• Chỉ dùng collagen liều thấp (2.5–5g/ngày) nếu bác sĩ cho phép.
• Tránh collagen chứa hương liệu, chất tạo ngọt hoặc chiết xuất hải sản, vì dễ gây tương tác hoặc dị ứng.

Lời khuyên từ chuyên gia

• Không tự ý uống collagen khi đang điều trị bệnh mãn tính.
• Luôn hỏi ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ để đảm bảo an toàn.
• Theo dõi phản ứng cơ thể trong 1–2 tuần đầu nếu được phép dùng collagen kết hợp thuốc.

9. Người bị bệnh gan hoặc rối loạn tiêu hóa

Gan là cơ quan xử lý chất bổ sung. Khi gan yếu, collagen khó được phân giải hoàn toàn, dẫn đến tăng gánh nặng cho gan và gây khó tiêu, buồn nôn [NIH, 2023].

10. Người có tiền sử viêm khớp dạng thấp

Một số bệnh nhân uống collagen để hỗ trợ khớp, nhưng với viêm khớp tự miễn, cơ thể có thể tấn công lại protein ngoại lai, gây sưng đau [WHO, 2023].

Xem thêm: Uống collagen bao lâu thì ngưng? Lời khuyên từ bác sĩ da liễu

11. Collagen và bệnh tim mạch

Người mắc tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu hoặc tim mạch nên thận trọng. Một số sản phẩm collagen chứa vitamin C liều cao có thể làm tăng nhịp tim hoặc huyết áp [Harvard Health, 2024].

Xem thêm: Tiêm meso bao lâu thì hiệu quả?

12. Kết luận

Collagen mang lại nhiều lợi ích, nhưng không phải ai cũng có thể sử dụng. Để đảm bảo an toàn, hãy trao đổi với bác sĩ da liễu hoặc chuyên viên y tế trước khi bắt đầu. Liên hệ Dr. Mã Sơn – chuyên gia da liễu, để được tư vấn bổ sung collagen an toàn, hiệu quả và phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn.

Đặt lịch khám với bác sĩ da liễu Dr. Mã Sơn TẠI ĐÂY!

Hoặc inbox trực tiếp Zalo bác sĩ nếu bạn cần tư vấn nhanh.

Danh mục tham khảo

[Harvard Health, 2024]. Collagen supplements: Do they work and are they safe?

[Mayo Clinic, 2024]. Digestive health and collagen absorption.

[NIH, 2023]. Dietary supplements and kidney health.

[WHO, 2023]. Guidelines on protein supplementation safety.

[FDA, 2024]. Adverse reactions to marine collagen supplements.

[AAD, 2024]. Dermatologic considerations in collagen use.